یکی از شایع‌ترین باورهای عمومی، به‌خصوص میان نوجوانان و جوانان، این است که خودارضایی می‌تواند باعث بروز یا افزایش جوش‌های پوستی شود. اما آیا این ادعا پایه علمی دارد؟ در این مقاله، به بررسی علمی و روان‌شناختی این موضوع می‌پردازیم و واقعیت‌ها را از شایعات جدا می‌کنیم.
منشأ باور خودارضایی و جوش زدن
این باور که خودارضایی باعث جوش زدن می‌شود، به احتمال زیاد ریشه در نگرش‌های فرهنگی و مذهبی دارد. در گذشته، برای کنترل رفتارهای جنسی نوجوانان، هشدارهایی مبالغه‌آمیز مانند “خودارضایی باعث آکنه، کوری، یا ضعف جسمی می‌شود” رایج بود. این هشدارها بیشتر بر پایه ترساندن و نه شواهد علمی بنا شده بودند.
نقش هورمون‌ها در ایجاد جوش
برای درک بهتر موضوع، ابتدا باید بدانیم که چه عواملی باعث بروز جوش می‌شوند. آکنه عمدتاً ناشی از تغییرات هورمونی است، به‌ویژه افزایش سطح آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه‌ای مثل تستوسترون). آندروژن‌ها باعث تحریک غدد چربی پوست و تولید بیش از حد سبوم (چربی پوست) می‌شوند که در نهایت می‌تواند منجر به مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد جوش شود.
نکته مهم:
دوران بلوغ، زمانی که سطح هورمون‌ها به شدت افزایش می‌یابد، زمان اوج بروز جوش است.
استرس، ژنتیک، تغذیه نامناسب، بهداشت ناکافی پوست، و عوامل محیطی هم در شدت آکنه موثر هستند.
آیا خودارضایی سطح هورمون‌ها را تغییر می‌دهد؟
برخی افراد تصور می‌کنند که خودارضایی با افزایش یا کاهش سطح تستوسترون می‌تواند باعث تشدید آکنه شود. اما شواهد علمی نشان می‌دهد:
پس از خودارضایی، سطح تستوسترون دچار تغییرات موقت بسیار جزئی می‌شود که معمولاً ظرف چند ساعت به حالت عادی بازمی‌گردد.
در مطالعه‌ای در Archives of Sexual Behavior مشخص شد که هیچ ارتباط معنی‌داری بین فراوانی خودارضایی و تغییرات بلندمدت سطح تستوسترون وجود ندارد.
بنابراین، خودارضایی تأثیر پایداری بر سطح هورمون‌ها ندارد که بتواند باعث بروز یا افزایش جوش شود.
اثرات روانی و غیرمستقیم خودارضایی بر پوست
با این حال، خودارضایی می‌تواند به‌طور غیرمستقیم روی پوست تاثیر بگذارد، ولی نه به دلیل تغییر هورمون‌ها:
استرس و احساس گناه: افرادی که پس از خودارضایی دچار استرس، اضطراب یا احساس گناه می‌شوند، ممکن است دچار افزایش سطح کورتیزول (هورمون استرس) شوند. افزایش کورتیزول می‌تواند تحریک غدد چربی را افزایش داده و به بدتر شدن جوش‌ها کمک کند.
بی‌خوابی: زیاده‌روی در خودارضایی ممکن است در برخی افراد باعث اختلال در خواب شود. کمبود خواب یکی از عوامل مهم افزایش آکنه است.
عادات بهداشتی ضعیف: اگر خودارضایی بدون رعایت بهداشت مناسب انجام شود یا پوست به طور غیرمستقیم آلوده شود (مثلاً دست آلوده به صورت بخورد)، می‌تواند به افزایش التهاب و جوش کمک کند.
واقعیت نهایی درباره خودارضایی و آکنه
طبق شواهد علمی معتبر:
خودارضایی مستقیماً باعث جوش زدن نمی‌شود.
عوامل اصلی جوش زدن، تغییرات هورمونی طبیعی بدن، ژنتیک، رژیم غذایی، استرس و سبک زندگی هستند.
اگر خودارضایی با اضطراب، بی‌خوابی یا بهداشت نامناسب همراه شود، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم شرایط پوست را بدتر کند.
راهکارهای پیشگیری از جوش
چه خودارضایی عامل اصلی باشد یا خیر، رعایت این نکات می‌تواند به سلامت پوست کمک کند:
باور قدیمی که خودارضایی را عامل جوش زدن معرفی می‌کند، پایه علمی ندارد. عواملی مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی طبیعی، استرس، رژیم غذایی و بهداشت فردی در بروز جوش نقش بسیار مهم‌تری دارند. خودارضایی اگر در چارچوب رفتارهای طبیعی و سالم انجام شود و با مدیریت استرس و رعایت بهداشت همراه باشد، تاثیری بر سلامت پوست نخواهد داشت.
پس بهتر است به جای نگرانی‌های بی‌اساس، تمرکز خود را بر روی سلامت کلی بدن و سبک زندگی سالم قرار دهید.
